Aktualności
| Architektura |
|
W Grudziądzu architektura gmachu tej szkoły zasługuje na większą uwagę. Możliwe, iż jest to jeden z najbardziej unikalnych pod względem architektonicznym gmachów w regionie z okresu międzywojennego. Bardzo cennych informacji dostarczają plany budowlane szkoły przechowywane w Archiwum Państwowym w Toruniu. Szkoła powstała z inicjatywy Niemieckiego Towarzystwa Szkolnego (Deutscher Schulverein T.z. Grudziądz). Oficjalna nazwa szkoły, zatwierdzona 8 lutego 1932 r. przez dr. M. Pollaka, kuratora Okręgu Szkolnego w Toruniu brzmiała: Gimnazjum Koedukacyjne im. Goethego Niemieckiego Stowarzyszenia Szkolnego w Grudziądzu. Autorem ostatecznego projektu był architekt Weicher z Bydgoszczy. Nawiązuje on do stylu najważniejszej szkoły artystycznej XX w. Bauhaus, istniejącej w latach 1906 -1933 założonej przez wielkiego księcia Weimaru, jako szkoły rzemiosł artystycznych. Przedstawiciele tej szkoły artystycznej początkowo byli pod wpływem architekta secesyjnego W. Morrisa i ekspresjonizmu. Już jednak od początku lat dwudziestych projekty szkoły Bauhaus charakteryzowały się surowymi, kubicznymi formami. Posiadały czyste kolory podstawowe. Architekci tej szkoły wzorowali się na ugrupowaniu De Stijl. Było to holenderskie ugrupowanie malarzy i architektów, istniejące od 1917 r. Tego nawiązania dokonał architekt Weicher. Architekci grudziądzcy Felgenhauer, Gramberg i Ebel nawiązywali do kubizmu, bez form opływowych, szczególnie widać to w przypadku auli. Kubiczne i opływowe formy gmachu szkoły wskazują na analogie do projektów współzałożyciela ugrupowania De Stijl J. Ouda. Mimo upływu ponad siedemdziesięciu lat od powstania i zrealizowania projektu szkoły, jego funkcjonalność jest ponadczasowa. Warto, chociaż skrótowo, przyjrzeć się co zaprojektowano na poszczególnych poziomach. Na parterze zaprojektowano pracownie chemiczną i fizyczną z zapleczami, salę gimnastyczną o długości ok. 25 m, gabinet lekarski z przebieralnią. Od frontu znajdowały się gabinet dyrektora, sekretariat z poczekalnią i pokój nauczycielski, gabinet dentystyczny. Przewidziane było również pomieszczenie na ciemnię fotograficzną. Na I piętrze nad salą gimnastyczną zaprojektowano aulę ze sceną i przedsionkiem, o łącznych wymiarach ok.33 x 12 m. W planie ujęto również dwie kabiny projekcyjne dla dwóch projektorów filmowych. Szkoła miała własne kino. Obok auli pięć pomieszczeń przewidziano do nauki biologii. W tym ciągu na szczególna uwagę zasługuje zaprojektowanie akwarium. Po przeciwnej stronie auli znajdowały się sala muzyczna i sala rysunkowa przedzielone pokojem nauczycielskim. W piwnicy zaprojektowano baseny pływacki i wioślarski, przechowalnię rowerów, kuchnię dla uczniów, jadalnię. Na uwagę także zasługuje zaprojektowanie dachu pod skrzydłem klasowym, gdzie obecnie znajduje się planetarium i obserwatorium. Tam projektowano urządzenie tarasu widokowego. W potocznym rozumieniu budowę tej szkoły mieszkańcy Grudziądza kojarzą z nastaniem nazizmu. Warto jednak zauważyć, iż szkoła powstała przed dojściem Hitlera do władzy w Niemczech w 1933 r. Zrealizowany projekt nie ma nic wspólnego i ideologią nazistowską. Mało kto pamięta, że w przypadku tej szkoły idea olimpijska w postaci pięciu kół łączących kontynenty została przetłumaczona na język architektoniczny. Wchodzący do tego gmachu od frontu mogą zobaczyć pięć okrągłych okien w ciemnej bordiurze, zwanych okulusami. Te pięć okien upamiętnia Igrzyska Olimpijskie 1936 w Berlinie. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż obok szkoły był stadion sportowy Klubu Olimpia. Opr. mgr Krystyna Szajerka |